Sofralarımızı yemek, meze, yağ olarak lezzetlendiren; tatlılarımıza kendine has aroma veren; diyetlerimizi tatlandıran ve keyifli anlarımıza eşlik eden kuruyemiş fındık ülkemizde bol miktarda yetişmektedir.
Coğrafi konum nedeniyle taze fındığa ulaşmamız çok kolay, üstelik çoğu iklimi uygun bahçelerde fındık ağaçları ile kendi fındığımızı yetiştirebilmekteyiz.
Fındık yetiştiriciliği için bilinmesi gereken en önemli noktalar;
- İklim koşulları,
- Nem Oranı,
- Toprak uygunluğu,
- Fındık dikim yöntemi,
- Budama,
- Fındık hasadının doğru yapılmasıdır.
Yüksek seviyelerde, bol yağış alan nemli bölgelerde doğru dikim yöntemi ile fındık yetiştirmek mümkündür. Fındık yetiştirmek ne kadar önemli ise fındığın hasadı da o kadar hassastır. Doğru mevsimde ve doğru yöntemle hasat edilmeyen fındık için emeğiniz boşa gidebilir. Çünkü fındık kısa sürede yetişmeyen, aylar süren bir yolculuk sonucunda mutfağımıza ulaşmaktadır.
Fındık Hasat Zamanı
Kış aylarında tozlanmaya ve çiçeklenmeye başlayan fındıklar Ağustos sonu, Eylül başı gibi ağaçta tam anlamı ile olgunlaşmaya başlamaktadır. Yağışlı bölgelerde yetişen fındıkların tarlasında ve topraklarında yabancı otların da büyümesi sıklıkla görülmektedir. Özellikle mevsimsel olarak yoğunlaşan yabancı otlar yaz mevsiminin de etkisi ile bir hayli çoğalmaktadır. Bu nedenle fındığın toplanması gereken Ağustos döneminde fındık bahçelerini yabancı otlar sarmış olabilir. Fındık toplamaya başlamadan önce bu yabancı otlardan bahçenin ve toprağın arındırılması gerekir. Yabancı otlar, fındık toplama yöntemlerini olumsuz etkileyebilir ve fındıkların kaybolmasına neden olabilir.
Fındık toplamanın mevsimsel şartları dışında bir de daldaki fındığın olgunluk seviyesi önem taşımaktadır. Fındık tanelerinin zurufları içinde rahatça dönebiliyor olması, zuruflarının fındıktan kolaylıkla soyulabilmesi gerekmektedir. Fındık dalları silkelendiğinde ağaçta bulunan fındıkların en az yarısının da yere dökülebilmesi gerekmektedir. Toplanma zamanı gelen fındığın sert kabuğunun %80 kızarması, kahverengi bir renk alması da önemli bir kriterdir.
Fındık toplama zamanının en önemli kriterlerinden biri de iç meyvenin olgun bir meyve iriliğine yakın bir iriliğe ulaşmasıdır. İç meyve irileşmesi hasat olgunluğu için önem arz etmektedir.
Tüm bu şartlar yaz sonu, sonbahar başı gibi sağlanıyor ise fındık için en doğru toplama zamanı gelmiş demektir.
Fındık Nasıl Toplanır?
Fındık toplamaya başlamadan 5-10 gün öncesinde yabancı otların bahçeden arındırılması gerekmektedir. Yabancı otlar, fındık toplama yöntemlerine olumsuz etkiler gösterebilmektedir. Hasat hazırlık döneminde yapılan hazırlıklar, fındıkların toplanma yöntemlerine zemin hazırlayarak kolaylaştıracaklardır.
Fındıklar daldan toplama, yerden toplama ve makineli toplama olarak üç şekilde toplanabilir. Fındık toplama yöntemleri arazinin büyüklerine, yer şekillerine ve fındık yoğunluğuna göre değişiklik gösterebilmektedir.
Yerden Fındık Toplama
Yerden fındık toplama yöntemi öncesinde bahçe, tarla, arazi temizliğinin çok iyi yapılması ve toprağın üzerinde başka otların bulunmaması gerekmektedir. Yere düşen fındıkların yabancı otlar arasında kaybolması, çukurlaşmış toprak var ise çukurlara kaçması riski önlenmelidir. Yerden fındık toplama yönteminde dikkat edilmesi gereken diğer bir konu ise fındığın küflenmemesi için yerde çok bekletilmemesi gerektiğidir.
Karadeniz bölgesinin dağlık yapısı nedeniyle yerden hasat fazla tercih edilememektedir. Yerden fındık toplama yöntemi en verimli yöntemdir çünkü fındıklar hasat olgunluğuna tam ulaşmış olup silkelenirken dallardaki tomurcuklara, dal ve dalcıklara zarar verilmediği için bir sonraki senenin fındık hasadına da zarar verilmemektedir.
Olgunlaşan fındıklar el ile ağacın silkelenmesi, silkeleme makineleri ile yere silkelenmektedir. Düşmeyen fındıklar ise bir çubuk yardımıyla dalından düşürülmektedir. Yerdeki fındıklar daldan toplama yöntemindeki gibi sepetlere doldurulup sonrasında çuvallar ile taşınmaktadır. Yerden fındık toplama yönteminde her bir bahçe 3-5 gğn aralıklarla tekrar tekrar gezilmelidir. Bu hasat yöntemi ile bir kişi daha fazla fındık toplayabilmektedir. Bir kişi yerden toplama yöntemi ile 110-120 kg arasında zuruflu fındık toplayabilmektedir. Bu da kuru fındık olarak 45-50 kg’a denk gelmektedir.
Daldan Fındık Toplama
Daldan fındık toplama, küçük bahçelerde ve birçok fındık ağacında uygulanan yöntemdir. Olgunlaşan fındıklar hasat zamanı geldiğinde dalından el ile tek tek toplanmaktadır.
Daldan fındık toplama yönteminde fındıklar çotanakları ile birlikte alınırlar ve fındık toplama sepetlerine koyulurlar. Sepetlere doldurulan fındıklar taşınmadan önce çuvallara aktarılır. Büyük ve yüksek arazilerde engebeler bulunduğu için fındıkların sepetler ile taşınması dökülmesine neden olacaktır.
Daldan fındık toplarken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta çotanakların tek tek elle koparılması gerektiğidir. Toplama esnasında dallar birbirine sürterse bir sonraki yıl oluşacak fındık için olumsuz etki gösterecektir. Dalların birbirine sürtmesi, yeni oluşacak dal ve dalcıkların gelişmesini engelleyecektir.
Diğer önemli nokta ise dallardan çotanakların sıyrılarak alınmamasıdır. Tüm dalı sıyırarak hasat etmeye çalışmak daldaki tomurcukların dökülmesine neden olacak ve bir sonraki yıl için fındık yetişmesini olumsuz etkileyecektir.
Daldan fındık toplama yöntemi Doğu Karadeniz’de, Batı Karadeniz’e oranla daha fazla uygulanmaktadır. Bu yöntem ile bir fındık toplayıcısı ortalama 70-75 kg arasında xuruflu fındık yani 23-25 kg kurutulmuş fındık toplayabilmektedir.